Artykuł

Wzór flagi Europy należy na naszym kontynencie do powszechnie rozpoznawanych. Ta flaga o proporcjach 2:3, używana blisko 58 lat posiada wzorowe opisy heraldyczne, symboliczne i geometryczne.

Pomysł i projekt flagi Europy, używanej powszechnie także w Polsce, pochodzi od Salvadora de Madariaga y Rojo (1886-1978), hiszpańskiego dyplomaty i profesora Uniwersytetu w Oxfordzie oraz francuskiego grafika Arsena Heitza (1908-1989).Pracowali oni razem od 1951 roku dla Komisji Ustawodawczo-Regulaminowej Rady Europy oraz Biura Prasy i Informacji kierowanej przez Paula Levy. Komisja Ustawodawcza miała za zadanie zaproponować wzór "Flagi Europy", ale przedstawiane od 15 lipca 1951 roku liczne projekty były odrzucone, jako odległe od europejskich oczekiwań. Na tych wczesnych projektach flagi Europy umieszczano między innymi:
· znaki krzyża,
· literę "E",
· białą gwiazdę w kole,
· wiele zielonych gwiazd na białym polu albo białych gwiazd na polu czerwonym co symbolizowało wszystkich członków Unii,
· słońce,
· trójkąt,
· herb miasta Strasbourga jako siedziby Rady Europy.

Szczegółowe propozycje w ramach komisji wcześniej przedkładali: hrabia Coudenhove-Kalergi, książe de Schwarzenberg, Lucien Philippe, Wirion, Sommier de Neuilly, Mondon, Muller, Harmignies, Poucher, Manne i Martin Levy.

W memorandum dla Sekretarza Generalnego Rady Europy przygotowanego z datą 11.05.1953 (AS-RPP (5) w punkcie 9 odnotowano pierwszy projekt profesora Salvadora de Madariagi - niebieski płat ze złotymi 28 gwiazdami umieszczonymi tak jakby na miejscach stolic wolnych państw w 1938 roku. 29 gwiazda zarezerwowana była dla Strasbourga.

Następna propozycja flagi, opisana przez Council of Europe w raporcie M. Bichet z 17.09.1953, odnotowuje barwy zielone jako europejskie i proponuje za wzór flagi uznać piętnaście zielonych gwiazd ułożonych koliście w kształcie korony na białym płacie. Tego projektu również nie przegłosowano.
Cztery dni później, 21.09.1953, w czasie Piątej Sesji Zwyczajnej Zgromadzenia Doradczego Rady Europy przyjęto rezolucję uznającą za wzór flagi Europy „piętnaście złotych gwiazd pięcioramiennych na błękitnym, lazurowym płacie”.

Promień gwiazdy określono jako 1/20 czoła albo wysokości flagi. Projekt przyjęcia flagi przegłosowano: 49 za, 17 przeciw; 7 wstrzymało się od głosu. Wyniki te ogłoszono w Rezolucji 41 z 25.09.1953, postanawiając rekomendować ją Komitetowi Rady Ministrów do ostatecznego zatwierdzenia. We wrześniu 1953 do Rady Europy napłynęło jeszcze ponad sto kolejnych, ale nie zamówionych, projektów flagi Europy.

Na spotkaniu Ministrów Rady Europy w maju 1954 sprawy zatwierdzenia flagi Europy nie omawiano, jedynie wnioskowano, aby powołać Komisję ad hoc, złożoną z trzech przedstawicieli Rady Europy i trzech wybitnych heraldyków wskazanych przez państwa członkowskie. Celem tej komisji było przeanalizowanie symbolicznego znaczenia 15 gwiazd, trudnego do zaaprobowania przez Ministrów.

22 maja 1955 Komitet Ministrów rozpatrywał dwa projekty flagi Europy:
I - to ułożone koliście, osiem złotych, połączonych ze sobą obrączek na niebieskim płacie;
II - dwanaście złotych gwiazd ułożonych koliście w kształcie korony, usytuowanych na błękitnym, lazurowym tle.

Pod presją szybkiego działania - płynącą z kalendarza posiedzeń europejskich ministrów oraz Sekretarza Generalnego Rady Europy - Leona Marchala i Paul Henri Spaaka z Belgii - Salvador Madariaga i Arsene Heitz zaproponowali w jesieni 1955, kolejny, a jak się okazało ostateczny projekt flagi. Przedstawiała ona „dwanaście złotych gwiazd pięcioramiennych, ułożonych koliście w kształcie korony, usytuowanych w miejscu godzin na tarczy zegara, na błękitnym, lazurowym tle”.
Określono proporcje wysokości flagi do jej długości - 2:3; promień gwiazdy na 1/18 wysokości i promień korony na 1/3 wysokości, z niezmienioną ilością dwunastu gwiazd symbolizujących doskonałość i pełnię, godziny dnia i miesiące, znaki zodiaku i apostołów, biblijny klucz do Królestwa Niebieskiego, synów Jakuba, pierwszy Kodeks Prawa Rzymskiego wyryty na 12 tablicach w Forum Romanum w V wieku p.n.e. oraz emblemat Tomasza z Akwinu.

25.10.1955 Zgromadzenie Doradcze uchwaliło Rekomendację 88 dla projektu Madariagi i Heitza. Zatwierdzono ten projekt jednogłośnie w Paryżu 8.12.1955 Rezolucją 32 w czasie 36. posiedzenia Zgromadzenia Parlamentarnego Komitetu Ministrów Rady Europy. Ta sama flaga Europy, dokładnie opisana od strony symbolicznej, heraldycznej i geometrycznej, została przyjęta 21.04.1986 przez Wspólnotę Europejską.

Barwy flagi uzyskuje się stosując barwę niebieską Pantone Reflex Blue dla płata i żółtą Pantone Yellow 2 C dla gwiazd.

Obok oficjalnej wersji historii flagi Europy, pojawiły się w końcu lat 80. XX wieku komentarze i domysły - oryginalne, złośliwie i niewybrednie interpretujące symbole flagi.

W 1989, po 34 latach od zgodnego, jednogłośnego zatwierdzenia wzoru flagi Europy, Arsene Heitz wyznał na łożu śmierci dziennikarzowi z redakcji "Nouvelle d'Alsace", że inspiracje dla projektu Flagi Europy czerpał, jako praktykujący katolik, z symboli biblijnych oraz głównie Maryjnych. Inspiracje dotyczyły zarówno koloru płata, jak i wzoru i układu korony z gwiazd. Błękit to barwa Mojżesza, od XV wieku charakteryzuje także dziewiczość i niepokalanie Madonny, Trójcy św. W heraldyce lojalność, wierność, dobrą sławę i rzetelność.

Dzięki takiej interpretacji współautora i projektanta - flaga Europy stała się także flagą Najświętszej Marii Panny. Heitz został bowiem zainspirowany precyzyjnym zapisem w rozdziale 12 Apokalipsy św. Jana - „potem wielki znak ukazał się na niebie. Niewiasta obleczona w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie korona z gwiazd dwunastu...”
Arsen Heitz, który był praktykującym katolikiem, według swej przedśmiertnej deklaracji, zawarł z Levym, wyznawcą religii mojżeszowej, porozumienie o wieloletnim przemilczeniu znaczeń symbolicznych flagi. Uczynili tak, aby projekt zatwierdzić bez protestów ze strony protestantów i mahometan - także należących do Zjednoczonej Europy.

Badania weksylologiczne prowadzone w latach 1986-1993 przez Centrum Flagi Ziemi w archiwach Rady Europy w Strasbourgu oraz we Włoszech odsłaniają jeszcze jeden szczegół z historii flagi Europy. Złote korony projektowane przez Heitza na fladze Europy powtarzają wzór korony z fresku malowanego przez Pietro de Cortona Berrettiniego (1596-1669), jednego z twórców barokowego malarstwa iluzjonistycznego, czyli zacierającego granicę między obrazem a rzeczywistością. Wspomniany fresk można zobaczyć w Rzymie, w sali pałacu książęcej rodziny Barberinich. Pałac Barberrinich projektował Gian Lorenzo Bernini (1598-1689). W Sali, właśnie tego pałacu, podpisywano w 1950 "Konwencję o Ochronie Praw Człowieka" w ramach Wspólnoty Europejskiej. Ta Konwencja pozwala obywatelowi odwołać się do instancji międzynarodowych przeciw decyzji własnego rządu.
Badane dokumenty archiwalne wskazują, że Paul Levy bywał wielokrotnie w Rzymie i był zafascynowany tym freskiem do tego stopnia, że w pięć lat później stał się on skutecznym adwokatem projektu flagi Heitza, zainspirowanego właśnie źródłami poza laickimi.

Dla kręgów mariologicznych teza o powiązaniu flagi Europy z kultem okazywanym Matce Chrystusa jest stwierdzeniem o pierwszorzędnym znaczeniu. Dodając stwierdzenie, na wzmocnienie tej tezy, że zatwierdzenia flagi Europy dokonano w święto maryjne Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, właśnie 8 grudnia, jest dowodem na istnienie uniwersalnego przeznaczenia, czyli predestynacji.

Popularność flagi Europy, jako symbolu integracji na kontynencie stale rośnie. Madariaga i Heitz nie dostrzegli w interpretacjach flagi europejskiej symboli czytelnych dla muzułmańskich mieszkańców Europy. Tymczasem właśnie maryjność europejskiego weksylium pozwala muzułmanom na odnalezienie swej tożsamości w Europie. Maria jest w islamie jedną z najbardziej czczonych kobiet. Islam przyjmuje i potwierdza również niepokalane poczęcie Marii nazywając ją "Marią Dziewicą". Barwie niebieskiej, takiej jak na płacie flagi Europy, muzułmanie przypisują właściwości ochronne, a naszyjniki z niebieskich paciorków chronią przed "złym okiem". "Gwiazda" to tytuł 53. sury Koranu, zaczynającej się od słów przysięgi: Na gwiazdę kiedy ona zapada!. Jest to przysięga wielka i symboliczna. Są nawet autorzy, którzy uważają, że przysięganie w Koranie na gwiazdy oznacza, że to Koran został objawiony z gwieździstego nieba.

Flaga Europy z przyjętymi symbolami - nowoczesna, ale tradycyjna zarazem - podobałaby się Pitagorasowi (572 – 532 pne), który uznawał koło za kształt doskonały, dający początek wielu sztukom pięknym. Jako znak doskonały i uniwersalny flaga Europy stała się symbolem Ziemian 21 kwietnia 1972, gdy załoga statku kosmicznego Apollo 16 (astronauci John Young, Charles Duke i Thomas Mattinglay) umieściła ją na powierzchni Księżyca.