Dokładnie 200 lat temu powstał tekst najsłynniejszej kolędy świata. Jego powstaniu towarzyszyły różne przygody.
Dla setek milionów ludzi na całym świecie kolęda „Cicha noc” stała się synonimem pięknego świątecznego nastroju. Według sondaży jest to ulubiona kolęda Niemców. Słychać go pod niemieckimi i polskimi choinkami oraz pod afrykańskimi palmami. Można go usłyszeć w wiecznych lodach Alaski, a także w lasach tropikalnych Ameryki Południowej. Jej tekst to międzynarodowy klasyk, przetłumaczony na 300 języków i dialektów na całym świecie.
Dla setek milionów ludzi na całym świecie kolęda „Cicha noc” stała się synonimem pięknego świątecznego nastroju. Według sondaży jest to najbardziej ulubiona kolęda Niemców. Słychać go pod niemieckimi i polskimi choinkami oraz pod afrykańskimi palmami. Można go usłyszeć w wiecznych lodach Alaski, a także w lasach tropikalnych Ameryki Południowej. Jej tekst to międzynarodowy klasyk, przetłumaczony na 300 języków i dialektów na całym świecie.
Złamany narząd
Tekst kolędy został napisany w 1816 roku przez austriackiego księdza Josepha Mohra (1792-1848) podczas jego posługi w parafii Mariapfarr, w regionie Lungau (Austria – red.).
Fakt ten stał się znany badaczom dopiero w 1996 roku, kiedy odkryto odręczne notatki księdza Mohra na ten temat. Kiedy w 1817 roku proboszcz został przeniesiony do parafii Oberndorf koło Salzburga, zabrał ze sobą tekst.
To właśnie w Oberndorfie ojciec Mohr spotkał wiejskiego nauczyciela i organistę Franza Xavera Grubera (1787-1863). Jak się wkrótce okazało, z pomocą przyszedł im przypadek. Tuż przed Bożym Narodzeniem w kościele wybuchły organy. Gruber pisał później, że właśnie z tego powodu zaśpiewano kolędę „Cicha noc”: „Było to 24 grudnia 1818 roku, kiedy ówczesny wikariusz ks. Joseph Mohr wręczył wiersz pełniącemu obowiązki organisty Franza Grubera w nowo erygowanej parafii św. Mikołaja w Oberndorfie z prośbą o napisanie odpowiedniej melodii na dwa głosy i chór z towarzyszeniem gitary.”
Prawykonanie nowej kolędy odbyło się podczas nabożeństwa północnego 24 grudnia 1818 roku, w dość skromnych warunkach biednej parafii. Ksiądz Mohr śpiewał głosem tenorowym z towarzyszeniem gitary, a Gruber śpiewał partię basową. Podczas premiery zaśpiewano wszystkie sześć zwrotek, a nie tylko te, które śpiewa się dzisiaj. Według doniesień wykonanie kolędy zakończyło się pełnym sukcesem.
„Chór Salzburga”
Wraz z publikacją pierwszych tłumaczeń tekstu kolędy na języki obce „Cicha noc” stała się znana na całym świecie. Około 1873 roku znany był już w USA pod nazwą „Chór Salzburski”. Jeszcze przed 1891 rokiem „Cicha noc” była znana także w Anglii, Szwecji i Indiach Brytyjskich. Chrześcijańscy misjonarze szerzą kolędę w Afryce Wschodniej, Nowej Zelandii i Ameryce Południowej. W wersji niemieckiej z pewnością był znany Polakom już w czasach zaborów. Jedna polska wersja tekstu Piotra Maszyńskiego ukazała się około 1930 roku.
Specjalna organizacja, Towarzystwo Cichej Nocy („Stille-Nacht-Gesellschaft”) z siedzibą w Oberndorfie, prowadzi badania nad pochodzeniem i percepcją kolędy. W opinii jej członków kolęda jest nieodłączną częścią kultury europejskiej. Jest to „ogólnoświatowa pieśń pokoju, której wpływ wykracza poza granice kościołów chrześcijańskich”. W 2011 roku Cicha Noc została wpisana na austriacką listę niematerialnych zabytków kultury UNESCO.
German lyrics Stille Nacht, heilige Nacht, Alles schläft; einsam wacht Nur das traute hochheilige Paar. Holder Knabe im lockigen Haar, Schlaf in himmlischer Ruh! Schlaf in himmlischer Ruh! Stille Nacht, heilige Nacht, Hirten erst kundgemacht Durch der Engel Halleluja, Tönt es laut von fern und nah: Christ, der Retter ist da! Christ, der Retter ist da! Stille Nacht, heilige Nacht, Gottes Sohn, o wie lacht Lieb' aus deinem göttlichen Mund, Da uns schlägt die rettende Stund'. Christ, in deiner Geburt! Christ, in deiner Geburt!
Young's English lyrics Silent night! Holy night! All is calm, all is bright Round yon virgin mother and child! Holy infant, so tender and mild, Sleep in heavenly peace! Sleep in heavenly peace! Silent night! Holy night! Shepherds quake at the sight! Glories stream from heaven afar, Heavenly hosts sing Alleluia! Christ the Saviour is born! Christ the Saviour is born! Silent night! Holy night! Son of God, love's pure light Radiant beams from thy holy face With the dawn of redeeming grace, Jesus, Lord, at thy birth! Jesus, Lord, at thy birth!
Polish lyrics Cicha noc, święta noc, Pokój niesie ludziom wszem, A u żłóbka Matka Święta Czuwa sama uśmiechnięta Nad dzieciątka snem, Nad dzieciątka snem. Cicha noc, święta noc, Pastuszkowie od swych trzód Biegną wielce zadziwieni Za anielskim głosem pieni Gdzie się spełnił cud, Gdzie się spełnił cud. Cicha noc, święta noc, Narodzony Boży Syn Pan Wielkiego majestatu Niesie dziś całemu światu Odkupienie win, Odkupienie win
Posłuchaj polskiej wersji kolędy:
